’Gelukkig zijn door iets met je handen te maken’

Op atelierbezoek bij kunstenaars Heidi Janssen en Annemarie Sybrandy

Bij popup gallery Art de Zout zoeken acht kunstenaars bij de tentoonstelling ’Makeability’ naar de maakbaarheid van mens en  maatschappij. Een van de deelnemende  kunstenaars is Heidi Janssen. Om het verhaal achter haar kunst te horen, zoeken we haar op in  haar atelier aan huis. Ook neemt ze ons mee naar de tentoonstelling.

Direct na de voordeur sta je midden in haar atelier/keuken/woonkamer. Naast haar schildersezelis een fiets geparkeerd, achterin de kamer liggen halters met enorme gewichten. Ook staat er een crossfit-box, maar die wordt na een blessure alleen nog gebruikt als atelierstuk; er staan sculpturen op en een  linodrukpers.Het schilderij op de ezel is  onderdeel van een trilogie. Ze is bezig met  portretten van sterke vrouwen: een Afrikaanse, een Aziatische en een witte vrouw. Janssen wil een aantal vrouwen een nieuw podium geven. Vrouwen die we kennen van iconische foto’s, zoals Rosa Parks, het napalmmeisje uit de  Vietnamoorlog en een gegijzelde ten tijde van de Gladbeck gijzelneming van eind jaren  tachtig.

Bij het schilderij van de Afrikaanse onderzoekt ze de details bij de kraag van de jas, met  hezelfde precisie als de schilders uit de Gouden Eeuw. Met behulp van een hulpstok zoekt ze de finesses op. Tevens fungeert deze als steun voor haar hand zodat de verf niet uitsmeert. ,,Het is olieverf, dat blijft onwijs lang nat.’’ Maakbaarheid van geluk Janssen gebruikt  verschillende kunsttechnieken. Bij de expositie toont ze oorschelpen die ze van zelfdrogende keramiek heeft gemaakt. Ook toont ze een groot oor met een dikke plug erin. De werken dragen de titel ’Dovemansoren’ en zijn ooit begonnen als poging de oorschelpen van  bekende politici zoals Kennedy en Obama na te maken. Met het werk wil ze laten zien dat ze zich zorgen maakt over ons vermogen te horen en welke consequenties dat kan hebben op de samenleving. ,,We luisteren tegenwoordig niet meer naar elkaar. Hoe kunnen we dan in godsnaam omgaan met dingen die we niet in de hand hebben?’’ Haar insteek op het tentoonstellingsthema is de maakbaarheid van geluk. Bij de tentoonstelling geeft ze een rondleiding langs een grote verscheidenheid aan werken. ,,Iedere kunstenaar toont zijn eigen idee van maakbaarheid, zoals je ziet. Het lichaam en de onzekerheid over het lijf komen vaker terug. Bijvoorbeeld in het ouder worden, de ingrepen die we doen en de maskers die we daarmee eigenlijk opzetten.’’ Dit zie je bijvoorbeeld in pillenstrips, maskers gemaakt van scherven en schilderijen van een ouder wordend lichaam. Maar er wordt ook een hart onder de riem gestoken voor transpersonen. Een bewegende penis in een kooi (werk van Anno Max Marum) wil de onderdrukking en negativiteit over het onderwerp transitie  weergeven.

Zorgelijk

Janssen beziet het thema vanuit een helicopterview. ,,De eerste associatie met maakbaarheid is die van het lichaam. Maar in mijn ogen kun je ook uitzoomen en kijken hoe we de samenleving veranderen door aan de  knoppen te draaien. Door bijvoorbeeld belastinggeld te besteden aan onderwijs kan je zorgen dat iedereen een opleiding kan doen en zo meer gelijkheid in de samenleving creeren. In mijn ogen zit de maakbaarheid daar ook in. Dat is iets wat nu relevant is. We zijn zo gewend dat er eerlijke democratische processen zijn en dat alles werkt zoals het werkt, dan verwacht je niet dat één iemand dat allemaal overhoop kan gooien. Ik vind dat echt zorgelijk. Maakbaarheid is op die manier een illusie.’’

Lees verder op haarlemsdagblad.nl

Geschreven voor Haarlems Dagblad
Gepubliceerd op 18 april 2025
Tekst: Jeroen Hoenselaar
Foto: United Photos: Rob van Wieringen